Alle Butia soorten op een rij!

januari 16th, 2015 · 3 Comments

Het Butia genus is er eentje die vele harten sneller doet slaan. Met de sierlijk doorgebogen bladeren is deze palm dan ook een prachtige verschijning. De Butia komt oorspronkelijk uit het Zuiden van Brazilië en omstreken en vormt voor ons klimaat een beetje de onderrand voor wat nog haalbaar is.  

Naamgeving

Er is binnen het Butia genus veel verwarring wat betreft de naamgeving. De oude namen bleken een aantal jaren geleden plots niet meer te kloppen en enkele soorten verwisselden zelfs van naam om de verwarring compleet te maken. Hierdoor is het nu altijd erg opletten om welke soort het precies gaat. Doorgaans wordt immers de oude naamgeving nog gebruikt. Ook bij handelaars.

Overzicht soorten:

Butia archeri

(Glassman) Glassman
Laagblijvende, zeldzame soort, inheems in Brazilië: Distrito Federal, Goiás, Minas Gerais, São Paulo – gele & rode staten
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne  ”Cerrado”

Butia campicola

(Barb.Rodr.) Noblick
Zeer laagblijvende soort (40 cm) met ondergrondse stammen. Heeft geen bladstekels.
Brazilië: Mato Grosso do Sul – gele staat & Oost Paraguay
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado”

Butia capitata

(Mart.) Becc.
De échte! Bedreigde soort, erg zeldzaam bij ons.
Inheems in Brazilië: Bahia, Goiás, Minas Gerais – gele & rode & oranje staten
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado” en “Palm Grove”

Butia catarinensis

Noblick & Lorenzi
(oude benaming: Butia odorata). Butia bonnetii wordt ook als synoniem gebruikt.  Klein blijvende soort (stam tot 2m hoog en kroon tot 2m breed) en daardoor erg geschikt voor kleinere tuinen.
Inheems in Brazilië: Rio Grande do Sul, Santa Catarinablauwe staten
Groeit in de Atlantische regenwouden “Restinga”

Butia eriospatha

(Mart. ex Drude) Becc.

Bedreigde soort door overbegrazing, wel veel te vinden in de handel. Groeit tot op 1200m hoogte. Dikke stam en doorgaans groener blad dan de odorata hoewel er veel onderlinge verschillen bestaan.
Inheems in Brazilië: Paraná, Grande do Sul, Santa Catarina - blauwe staten
Groeit in de Atlantische regenwouden op grote hoogte “High Altitude Grassland”, “Grassland”, “Palm Grove”

Butia exilata

Deble & Marchiori
Inheems in Brazilië: Rio Grande do Sul - blauwe staat
Groeit op de Braziliaanse “Pampa”

Butia exospadix

Noblick
Brazilië: Mato Grosso do Sulgele staat & Noord-Oost Paraguay
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado”

Butia lallemantii

Deble & Marchiori
(Oude benaming: Butia paraguayensis) Lokale benaming Butia-zinho.
Kleine soort met zijscheuten. Butia sp. ‘Rio Grande do Sul’ is een synoniem.
Brazilië: Rio Grande do Sol – blauwe staat & Noord Uruguay
Groeit op de Braziliaanse “Pampa”

Butia lepidotispatha

Noblick & Lorenzi
Stamloos of zeer kleine stam. Recente ontdekking (2009).
Inheems in Brazilië: Mato Grosso do Sulgele staat & Paraguay
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado” en “Palm Grove”

Butia leptospatha

(Burret) Noblick
Zeer bedreigde, stamloze soort.
Brazilië: Mato Grosso do Sulgele staat & Noord-Oost Paraguay
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado”

Butia marmorii

Noblick
Komt voor in Noord-Oost Paraguay. Verder weinig over bekend.

Butia matogrossensis

Noblick & Lorenzi
Recente ontdekking (2008), vernoemd naar het habitat
Inheems in Brazilië: Mato Grosso do Sulgele staat
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado”

Butia microspadix

Burret
Bedreigde soort. Erg klein, bijna gras-achtig tot 60cm hoog.
Inheems in Brazilië: São Paulo, Paranáblauwe & rode staten
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne en Atlantische regenwouden

Butia missionera

Deble & Marchori
Geaccepteerde naam (2011) maar wordt ook nog genoemd als synoniem voor de Butia yatay.
Inheems in Brazilië: Rio Grande do Sol – blauwe staat
Groeit op de Braziliaanse “Pampa”

Butia odorata

(Barb.Rodr.) Noblick
(Oude benaming: Butia capitata wordt ook meestal nog verkocht onder deze oude naam!!). Synoniem: Butia capitata var. odorata. Ook op PACSOA is hij nog onder deze oude naam terug te vinden. Blad varieert van groen tot grijsgroen. Eén van de meest winterharde Butia’s. Groeit langzaam.
Brazilië: Rio Grande do Sulblauwe staat & Uruguay
Groeit op de Braziliaanse “Pampa” en Atlantische regenwouden

Butia paraguayensis

(Barb.Rodr.) Baily
Kleinere soort met ondergrondse stam. Grote bladeren doorgaans doorhangend tot op de grond.
Brazilië: Mato Grosso do Sul, Minas Gerais, São Paulo, Paraná, Rio Grande do Sul – gele & rode & blauwe staten & Noord-Oost Argentinië
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado” en “Palm Grove”

Butia pubispatha

Noblick & Lorenzi
Stamloze soort, recente ontdekking (2008).
Inheems in Brazilië: Paranáblauwe staat
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne en Atlantische regenwouden

Butia purpurascens

Glassman
Beschermde soort. Kleinblijvende stam.
Inheems in Brazilië: Goiás, Minas Gerais – gele & rode staten
Groeit op de Centraal Braziliaanse savanne “Cerrado” en aangeplant

Butia stolonifera

(Barb.Rodr.) Becc.
Inheems in Brazilië: Rio Grande do Sul - blauwe staat & Noord Uruguay
Groeit op de Braziliaanse “Pampa”

Butia yatay

(Mart.) Becc.
Grotere en dunnere stam dan de Butia odorata. Blad krult meer door en is doorgaans grijzer. Deze soort is met zijn 8 tot 12 meter de grootste Butia.
Inheems in Brazilië: Rio Grande do Sulblauwe staat & Noord-Oost Argentinië
Groeit op de Braziliaanse “Pampa”

Synoniemen

Er zijn ook heel wat synoniemen in gebruik, bovenstaande lijst zijn de geaccepteerde soorten. Onderstaand een niet limitatieve lijst met voorkomende synoniemen:

Butia amadelpha (Barb.Rodr.) Burret
Butia arenicola (Barb.Rodr.) Burret
Butia argentea (Engel) Nehrl.
Butia bonnetii Becc.
Butia capitata var. elegantissima (Chabaud) Becc.
Butia capitata var. erythrospatha (Chabaud) Becc.
Butia capitata var. lilaceiflora (Chabaud) Becc.
Butia capitata var. liliaceifolia (Chabaud) Becc.
Butia capitata var. nehrlingiana (Abbott ex Nehrl.) L.H.Bailey
Butia capitata var. odorata (Barb.Rodr.) Becc.
Butia capitata var. pulposa (Barb.Rodr.) Becc.
Butia capitata var. rubra Mattos
Butia capitata var. strictior L.H.Bailey
Butia capitata var. subglobosa Becc.
Butia capitata var. virescens Becc.
Butia capitata subsp. yatay (Mart.) Herter
Butia dyerana (Barb.Rodr.) Burret
Butia eriospatha subsp. punctata Bomhard
Butia leiospatha (Barb.Rodr.) Becc.
Butia nehrlingiana (Abbott ex Nehrl.) Abbott ex Nehrl.
Butia nehrlingiana L.H. Bailey
Butia poni (Hauman) Burret
Butia pulposa (Barb.Rodr.) Nehrl.
Butia punctata Bomhard
Butia pungens Becc.
Butia virescens Becc.
Butia wildemaniana (Barb.Rodr.) Burret
Butia witeckii
Butia yatay var. paraguayensis (Barb.Rodr.) Becc.
Butia yatay subsp. paraguayensis (Barb.Rodr.) Xifreda & Sanso

bronnen:
Flora do Brasil
The Plant List

Herkenning

Binnen elke soort bestaat er veel variatie. Dat maakt het herkennen van de juiste Butia soort soms erg lastig. De drie meest voorkomende soorten bij ons zijn de Butia odorata, Butia eriospatha en de Butia yatay. De yatay is redelijk goed te herkennen door zijn zeer lichtgrijze kleur. Met het zaad erbij is het helemaal makkelijk. De zaden van de yatay zijn immers langwerpig, die van de odorata zijn rond. Om de odorata en de eriospatha uit elkaar te houden kan er het best naar de bladvoeten gekeken worden. Bij de odorata is er een paars-bruine vertekening aanwezig. Bij de eriospatha zijn de bladvoeten groener net als het totale beeld van de palm (bladvoeten en blad). Ook het tomentum, de beharing op de bladvoeten verschilt wat van kleur.

De kleur van het blad alleen is weinig bepalend om de odorata van de eriospatha te onderscheiden. Vooral de standplaats kan de bladkleur sterk beïnvloeden. Des te meer zon de palm krijgt, des te witter het blad.

Verzorging

Algemeen

Butia’s zijn redelijk trage groeiers. Zeker in de beginjaren. Indien mogelijk is het dan ook zinvoller om al een iets groter exemplaar aan te schaffen. Ze hebben redelijk wat warmte nodig om te groeien en komen dan ook pas laat in het seizoen op gang. Daar wordt bij het kiezen van de standplaats dan ook best rekening mee gehouden.

Volle grond

Voor in volle grond lijken enkel de Butia odorata, Butia eriospatha en Butia catarinensis geschikt mits enige ervaring met het overwinteren van palmen in volle grond! Hij is bestand tot ongeveer -10/-12°C maar vereist hiervoor wel een droge plaats met voldoende ventilatie. Een tijdelijk afdakje boven de palm is dan ook een must. Onze voorkeur voor in volle grond gaat uit naar de Butia odorata. Deze soort blijkt namelijk net iets meer incasseringsvermogen te hebben dan de andere soorten.

In kuip

De overige soorten zijn vooral geschikt voor het houden in kuip. De zomermaanden vormen hierbij geen probleem. In de wintermaanden is het belangrijk dat de palm op een voldoende geventileerde plaats gehouden wordt.

Al met al is Butia een geweldige palm maar zeker niet aan te raden voor beginners.

Butia eriospatha

Butia yatay

Bron: “Brazilian flora” – Lorenzi 2010, PACSOA, Kew. Aangevuld door “palmgek” & La Palmeraie ©

3 reacties »

  • Reactie door Huub van Velsen — 19 januari 2015 16:29 @ 16:29

    Niek,\
    weer een prachtig verhaal.

    Ik heb in Zuid Afrika prachtige Butias gezien en zaden meegenomen maar er kwamen geen jonge palmpjes.

    Ga zo door.
    Merci.

    Huub


  • Reactie door lapalmeraie — 20 januari 2015 15:25 @ 15:25

    Bedankt voor de leuke bijdrage Huub!

    Vriendelijke groet
    La Palmeraie


  • Reactie door lapalmeraie — 22 januari 2015 09:31 @ 09:31

    Naar aanleiding van een discussie op het Palmvrienden forum over de hele naamswijziging binnen het Butia genus heb ik gereageerd met de onderstaande toelichting. Om dat dit ook een meerwaarde kan zijn voor dit artikel bij deze ook via deze weg:

    La Palmeraie:
    “Ik vond die naamswijziging ook raar hoor, en ben zeker niet het type dat alles direct voor waar aan neemt. Ik publiceer trouwens niets op mijn site zonder deftig onderzoek. Voor dit artikel heb ik dan ook heel wat uurtjes verschillende bronnen zitten vergelijken. Best verwarrend omdat er heel wat bronnen naar elkaar doorverwijzen.

    Op zich vind ik het ook niet zo heel belangrijk hoe een bepaalde palm nu heet maar ik vind het wel belangrijk (en geloofwaardiger) om de correcte benaming te gebruiken.
    Ik geef een voorbeeld; wanneer uit DNA onderzoek morgen blijkt dat de Trachycarpus fortunei eigenlijk helemaal geen Trachycarpus is maar een …. laten we zeggen Guihaia, dan is dat zo. Maakt voor mij mijn palmpje niet minder mooi, maar ik gebruik dan wel graag de juiste naam. Als wij het al niet doen, wie dan wel?

    Dat dit helemaal niet zo onwerkelijk is als het lijkt bewijst bv de aanpassing van Chamaerops excelsa (die óók nog steeds hardnekkig wordt gebruikt!!) naar T. fortunei.
    En de aanpassing naar Guihaia argyrata van de voormalige Trachycarpus argyratus.

    Een klein voorbeeld om al aan te geven hoe slordig men is op vlak van de Butia capitata;

    Volgens KEW (en andere wetenschappelijke bronnen) werd de Butia capitata beschreven door Odoardo Beccari in 1916 en werd de Butia odorata pas in 2011 beschreven door Larry R. Noblick. Hun habitat ligt ook aardig uitéén met respectievelijk het oosten en het zuiden van Brazilië.

    Wanneer je dan kijkt bij bv PACSOA zie je dat de capitata juist zou voorkomen in het zuiden, en de odorata juist langs de oost-kust. Ook de afbeelding verwijzen duidelijk naar de “vroegere” odorata. Wanneer je doorklikt op de capitata beschrijving naar Trebrown (toch ook niet de éérste de beste…) zie je zelfs letterlijk staan;

    “”Almost all Butia by this name in cultivation are actually B. odorata (with round seeds) from sothern Brazil and not this species, B. capitata is almost unknown in cultivation and originates from Bahia, Minas Gerais, Goiás in central Barazil.”"

    bron: http://www.trebrown.com/plant_info.php?species=Butia+capitata

    Ook bij de handelaars zie je de verkeerde benaming terug.
    Maw ik ben ervan overtuigd dat men vroeger echt dacht de capitata te hebben maar dat recent pas ontdekt is dat de meest voorkomende toch wezenlijk verschillend is aan de capitata beschreven door Beccari. En zo kreeg “onze” ineens een nieuwe naam.

    Grt
    La Palmeraie


Berichten RSS voor reacties op dit bericht. TrackBack URL

Geef een reactie

Gebruik FR om foto's toe te voegen !
Klik hiervoor op het logo, kies "start uploaden", kies de bestanden, klik op upload en plak de links in de reactie.
Om spam te vermijden worden berichten met meer dan 3 links pas gepubliceerd na moderatie.