La Palmeraie

Met ruim 215.000 gekende plantensoorten is het maar wat handig dat elke plant zijn eigen naam heeft. Zeker wanneer je ook buiten de eigen grenzen kijkt en je te maken krijgt met verschillende namen voor éénzelfde plant. Zo blijkt de Spaanse Cocos plumosa helemaal geen Kokospalm (Cocos nucifera) maar een Syagrus!
De Zweedse botanicus Carolus Linnaeus (1707-1778) kwam daar zelf ook achter en was de eerste die begon met de wetenschappelijke naamgeving zoals we die vandaag nog steeds gebruiken. Deze “planten nomenclatuur” zoals dat officieel genoemd wordt publiceerde hij in 1753 in zijn “Species Plantarum“.

Planten nomenclatuur

In “Species Plantarum” (onderaan dit artikel integraal te downloaden!) beschrijft hij ruim 5.900 soorten. Elke plant kreeg een tweeledige naam bestaande uit een geslachtsnaam en een soortaanduiding.

Om planten sneller terug te kunnen vinden, gebruikte hij daarbij een kunstmatige rangschikking gebaseerd op aantallen meeldraden (“klasse“) en stempels (“orde“) in de bloemen. Deze indeling is dus vooral praktisch en niet zozeer wetenschappelijk. Zijn zin voor structuur liet hij eerder ook al blijken, namelijk in de “Fundamenta botanica” (1736), de “Critica botanica” (1737) en de “Philosophia botanica” (1751) waarin hij stelt dat het noodzakelijk is om van elke plant eerst te bepalen tot welk geslacht deze behoort, en daarna pas de soort.

Het monnikenwerk van Linnaeus werd het officiële beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten toen het International Botanisch Congres van Wenen in 1905 besloot om de eerste druk van Species Plantarum als uitgangspunt te gebruiken. De officiële benamingen worden vastgelegd in een soort wetboek, de “International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants” (ICN of ICNafp)

Taxonomie

De nomenlatuur (naamgeving) mag niet verward worden met taxonomie (indeling in groepen). Taxonomie is een empirische wetenschap die planten uiteindelijk indeelt in taxonomische groepen

Ter illustratie:

• PLANTENRIJK (Regnum vegetabile):
  

  Robert Fortune

  Taxa:
  Rijk: Plantae (Planten)
  Stam: Embryophyta (Landplanten)
  Klasse (Classis): Spermatopsida (Zaadplanten)
  Clade: Angiospermae (Bedektzadigen)
  Clade: Monocotylen (Eenzaadlobbigen )
  Clade: Commeliniden
  Orde (Ordo): Arecales (Palmachtigen)
  Familie (Familia): Arecaceae (Palmenfamilie)

Nomenclatuur:

• Geslacht (Genus): Trachycarpus
  Soort (Species): fortunei

In de nomenclatuur beschrijft de soort vrijwel altijd een eigenschap (bv grandifolia – grootbladig), herkomst (bv chilensis – Chili) of een verwijzing naar de botanist (fortunei – Robert Fortune)

Schrijfwijze

Het geslacht wordt altijd met een hoofdletter geschreven: Trachycarpus, Chamaerops,…
De soort wordt altijd met een kleine letter geschreven: fortunei, humilis,…

er zijn aanvullingen op de naam mogelijk die meer informatie geven over de plant zelf;

• Natuurlijk variëteit (Varietas): wordt klein en verkort geschreven, gevolgd door een kleine letter “Trachycarpus fortunei var. wagnerianus”
  Ondersoort (subspecies): wordt klein en verkort geschreven, gevolgd door een kleine letter “Quercus coccifera subsp. calliprinos”
  Vorm (forma): wordt klein en verkort geschreven, gevolgd door een kleine letter “Quercus alba f. elongata”
  Ras (cultivar): aangezien het hier om gekweekte varianten gaat komen we deze het meeste tegen. De naam van het ras wordt tussen enkele aanhalingstekens en met hoofdletters geschreven “Ophiopogon planiscapus ‘Niger’“
  Kruising: wanneer twee verschillende soorten met elkaar gekruist worden wordt dit aangeduid met een “x” waarbij de vrouwelijke soort voor de “x” vermeld wordt en het mannelijke soort erachter “Trachycarpus fortunei x wagnerianus“

Download:
Species plantarum vol I
Species plantarum vol II

© La Palmeraie